W wielu codziennych sytuacjach robimy rzeczy powtarzalne i to normalne, że chcemy na nie przeznaczać jak najmniej czasu. Często robimy wszystko, aby nasz mózg mógł pójść na „skróty” i w sposób szybszy i prostszy zinterpretować przedstawione dane. Nie zawsze takie chodzenie na skróty jest jednak dobre. W wyniku tego mogą powstać błędy w komunikacji, bo dwie różne osoby inaczej założą daną rzecz bez uprzedniej komunikacji ze sobą. W dzisiejszym wpisie powiemy o tym, czym jest heurystyka i jakie są jej przykłady.
Heurystyka co to jest?
Definicja heurystyki mówi, że jest to umiejętność wykrywania nowych faktów i związków pomiędzy faktami prowadząca do odkrywania nieznanych prawd i stawiania hipotez. Heurystyka to również pewne zautomatyzowane procesy za pomocą których możemy bardzo szybko wydawać uproszczone oceny i sądy. Mimo że mało kto potrafiłby tak od razu powiedzieć co to jest heurystyka, to prawdopodobnie większość z nas stosuje ją na co dzień. Podobnie sprawa wygląda z podstawami marketingu, mimo że część z nas się o nich się nie uczyła i mało kto potrafi je z głowy powiedzieć, jednak intuicyjnie je stosujemy dużo częściej.
Heurystyka przykłady
Metod heurystycznych jest bardzo dużo. Ich skuteczność jednak jest dość słabo mierzalna. Jest to związane z faktem, że zjawiska te nie posiadają zbyt obiektywnych mierników. Bez względu jednak na to, czy uznamy metody heurystyczne za skuteczne, czy też nie, to co do samego faktu istnienia heurystyk możemy być pewni. Są trzy najpopularniejsze techniki heurystyczne.
Heurystyka dostępności
Jest to jedna z uproszczonych metod myślenia. Bazuje ona na tym, że oceniamy prawdopodobieństwo zdarzeń na podstawie analizy dostępności lub częstotliwości występowania takiego zjawiska. Idealnym przykładem heurystyki dostępności jest spytanie się statystycznego człowieka, czy większa szansa jest zginąć w wypadku lotniczym, czy samochodowym. Zapewne większość osób odpowie, że w samolocie. Bierze się to z tego, że o wypadkach samolotowych za każdym razem mówi się dużo więcej (np. w mediach). Dodatkowo jesteśmy informowani nawet o katastrofie lotniczej małego samolotu na drugim końcu świata. W przeciwieństwie do śmiertelnych wypadków samochodowych. Może o wszystkich w naszym kraju wiesz, ale raczej rzadko słyszy się, że dzisiaj na drugim końcu świata był wypadek samochodowy w którym ktoś zginął. Prawda jest taka, że większą szansę masz na śmierć w wyniku zadławienia jedzeniem lub na trafienie 6 w toto lotka niż na to, by umrzeć w wyniku wypadku samolotowego. Jednak nasz mózg działa nieubłaganie, z tego też powodu dużo więcej osób boi się latać, ale mało kto boi się wsiąść do samochodu.
Heurystyka zakotwiczenia
Polega ona na tym, że oceniając jedną liczbę bierzemy pod uwagę inną, która często nie ma z nią za wiele wspólnego. Idealnym przykładem jest badanie w którym ludzie mieli ocenić jak duży procent państw w Afryce należy do ONZ. Przed zadaniem była im wyświetlana losowa cyfra. Mimo że ankietowani wiedzieli, że nie ma ona nic wspólnego, to i tak im cyfra była większa, tym podświadomie wpisywali większy procent. Na podobnej zasadzie działają sklepy. Jeśli laptop kosztuje 5000 zł, to zakładasz, że jest to naprawdę dobry sprzęt. Swoją wiedzę opierasz tylko i wyłącznie na cenie. Przecież coś, co tyle kosztuje nie może być złe.
Heurystyka reprezentatywności
Często mówi się, żeby nie oceniać książki po okładce, jednak wielu z nas to robi. Z tym poniekąd związana jest też heurystyka dostępności. Jeśli powiesz komuś, że w grupie 100 osób, 30 z nich ma wykształcenie wyższe a pozostali mają wykształcenie podstawowe, a następnie poprosisz o oszacowanie jakie są szanse, że opisana poniżej osoba ma wykształcenie podstawowe, to w zależności od tego, jak dobierzesz opis to możesz uzyskać kompletnie różne wyniki. Mimo że z matematycznego punktu widzenia szansa na to zdarzenie to 70%, to jeśli dodasz, że ta osoba czyta co tydzień jedną książkę, mieszka w dużym mieście i prowadzi własną działalność w której jest księgową, to z pewnością wiele osób powie, że opisywana osoba ma wykształcenie wyższe. Dzieje się tak dlatego, że w wyniku atrybucji przypisujemy dane ceny do konkretnej grupy/osoby.
